Bu başlıkta 2021-22 kışına dair düşüncelerimi ve bazı tahminlerimi paylaşmak istiyorum.
Karseverler, ne yazık ki Kasım - Kış sıcaklık tezinde ortalamalardan oldukça sıcak kasım geçirmemiz ılık bir kış için kapıyı tamamen açtı.
Yüzey:
850 mb:
Türkiye'nin aşırı sıcak geçen kasım aylarından sonra(1967,2000,2010,2019) sıcak bir kış geçirmeye yatkın olduğunu gözlemliyoruz. Burada aşırı sıcak Kasım için TSS değerinin -2.5 altı olduğu kasım'lar seçilmiştir.
Bu kışın öne çıkan verilerinden diğer ikisi ise Güçlü La Nina ve Pozitif AO.
El Nino-La Nina Durumu
Nino Index'in Ocak ayında -1.5 dolaylarında yani kuvvetli olması bekleniyor.
Pasifik Okyanusunun mevcut durumuna baktığımızda da belirgin La Nina'yı gözlemleyebiliyoruz.
Peki forumda ve meteorolojide yeni olan arkadaşlarımız için El Nino Güney Salınımı(ENSO) nedir?
Bu, tropikal Pasifik'te, her zaman sıcak ve soğuk evreler arasında değişen, El Nino ve La Nina olarak adlandırılan bir okyanus fenomenidir.
ENSO, tropikal konveksiyon modelleri ve okyanus-atmosfer sisteminin karmaşık etkileşimi üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Her gelişen evrede tropik enlemlerde büyük ölçekli basınç kalıplarını gözlemleyebiliriz. Biraz gecikmeyle, bu değişiklikler dünyanın geri kalanındaki dolaşımı etkiler.
Analiz ve tahminlerde Nino 3.4 bölgesindeki(haritada) deniz suyu sıcaklık anomalisi baz alınır.
Her ENSO aşamasının tropik bölgelerdeki hava durumu ve genel dolaşım üzerinde farklı bir etkisi vardır ve bu nedenle hava durumunu dünya çapında farklı şekilde etkiler. Belirli bir evre (soğuk/ılık) genellikle yaz sonunda ve sonbaharda gelişir ve bir sonraki yaza kadar, hatta bazı durumlarda iki yıla kadar sürebilir.
Soğuk ENSO aşamasına 'La Nina' , sıcak aşamasına ise 'El Nino' denir . La Nina adı kelimenin tam anlamıyla "kız" anlamına gelir ve El Nino adı "oğlan" anlamına gelir, bu da evreler arasında zıt bir ilişki olduğunu gösterir.
ENSO, tropikal yağış ve basınç düzenleri üzerinde büyük bir etkiye sahiptir ve okyanus-atmosfer geri bildirim sistemini etkiler. Bu okyanus-atmosfer sistemi aracılığıyla, ENSO etkisi küresel olarak dağıtılır. ENSO aşamalarının ortaya çıkışı ve süresi sırasında genellikle basınç modellerinde küresel bir değişim gözlemleriz.
Evet konumuza dönersek Strong La Nina'nın görüldüğü Ocak aylarının kışlarında önce Avrupa'ya soğuk akışı, sonra Türkiye-Balkanlara sonra da Ortadoğu'ya doğru kayan soğuklar ve tamamen sıcak bir kıta Avrupası ile korele durumda. Bu korelasyon Aralık ayında düşük.
Aralık:
Ocak:
Basınç:
Şubat:
Basınç:
Güçlü La Nina'lı Ocak aylarında Sibirya bölgesindeki soğukların Ortabatı Rusya'ya yerleştiğini ve Doğu Anadolu-Kafkaslar-Orta Asya hattına çalışabileceğini görüyoruz. Doğu Anadolu'nun Türkiye'nin geri kalanına göre soğuk bakımından daha şanslı olduğunu söyleyebiliriz.
AO-NAO Index
Nino İndex dip yapana kadar AO İndexinin oldukça pozitif geçmesi muhtemel görünmektedir. Ocak ayının ilerleyen haftalarında zaman zaman negatife sarkmalar görülmesini ve pozitife çıkışlarda da Azorla sistem/sistemler almamızı bekliyorum.
NAO İndexide benzer şekilde hareket edecek ve belki Ocak ayında negatifliği biraz ayrışabilir. Ancak şu var ki her ne kadar pozitif NAO dönemine girsekte Kuzey Atlantik'te okyanuslar sıcak ve bu da jet akımlarının olması gerekende daha da güçlenmesine neden oluyor.
Kuzey Atlantik Okyanusunun normalden sıcak olması Avrupa'daki siklonların güney enleme indiğinde daha fazla derinleşmesine ve Türkiye sistem aldığında da daha kuvvetli rüzgarlar görmesine yol açacak. HavaForum olarak uyardığımız 28 Kasım lodos fırtınasına yol açan sinoptikte biraz bu ortamdan beslendi.
QBO
QBO Index 2018 kışının olduğu fazlarda dolanıyor. Ve en az 1-2 ay daha duracağı öngörülüyor. Bu yüzden Aralık ayında polar atakların Avrupa'ya gitmesi daha muhtemeldir. Ülkemizin batısı ise bu polar atakların kırıntılarından etkilenebilir.
Stratosfer Isınması: Aralık ayında bir SSW beklemiyorum. Ocak ayında sürpriz bir Displacement SSW Sibirya Yükseğini uyandırarak kışın kaderini etkileyebilir. Ancak bunu modellerde 20 gün içine almadıkça konuşmak doğru olmayacaktır.
Kuzey Kutbu Deniz Buzu
Barents-Kara Denizlerinde geçen seneye göre oldukça fazla buz görünüyor. Bu Avrupa Sibiryasını olumsuz etkileyecektir.
Sadede gelecek olursam özetle;
Aralık ayında, polar atakların daha çok Avrupa'ya çalışacağını zaman zaman Portekiz-İspanya'ya kadar uzanacağını düşünüyorum. Batı Avrupa'nın polar atak aldığı esnada ülkemiz yine Afrika üzerinden sıcak hava dalgasına maruz kalabilir. Türkiye'nin batısının doğusundan daha az ılık geçmesini(Erzurum çevresi hariç) ve ortalama olarak normallerden oldukça sıcak bir Aralık ayının geçmesini bekliyorum. Orta Akdeniz'de sık sık siklon oluşumu ve bu kuvvetli siklonların ülkemize doğru gelmesiyle yağışlı bir ay geçireceğimizi düşünüyorum.
İskandinav yükseğinin pozitif AO'ya rağmen aktifleşme ihtimali var. Bunun gerçekleşmesi durumunda Orta-Doğu Avrupa oldukça bol kar yağışı görecektir. Azor yüksek basıncı kendi çevresinde güçlü kalacak.
Ocak ayında Azor yüksek basıncının Orta Avrupa'ya zaman zaman yerleşmesini ve bu sayede polar ataklar almamızı bekliyorum. Ayrıca Sibirya'nın normallerden soğuk olması sebebiyle Kafkaslar ve Doğu Anadolu'da şiddetli soğuklar görülebilir. Bu ayda SSW ihtimalinin de olmasından dolayı Türkiye'nin büyük bölümünün normallerden soğuk geçirme ihtimalinin bulunduğu tek ay. Yağışlarımız biraz azalabilir.
Şubat ayında Azorun yan yatmasını ve yağışlarımızın G.Doğu-D.Karadeniz hattı dışında oldukça azalmasını bekliyorum. Avrupa'nın büyük bölümü ve ülkemizde normallerden sıcak geçebilir. Soğuk havalar Kafkaslar-İran hattına kayabilir.
Kış geneli:
Yağış anomalisi olarak beklentim ECMWF'ye yakın. Şubat ayında sert kuraklık nedeniyle ülkemizin bir kısmında hafif kuraklıkla kapatabilir.
Sıcaklık anomalisi olarak beklentim D.Anadolu ve çevresi dışında normaller üzeri, D.Anadolu ve çevresinde normallerde.