2015 Yılının En Güçlü Sistemi

Meteorolojik Model Güncelleme Saatleri
06:30-08:15 (GFS Sabah)
09:00-10:00 (ECMWF Sabah)
12:30-14:15 (GFS Öğlen)
18:30-20:15 (GFS Akşam)
21:00-22:00 (ECMWF Akşam)
00:30-02:15 (GFS Gece)

  • ull ne arkadaşlar ?


    buradan ULL örneği izleyebilirsiniz..



    Yukarı seviye alçakları (upper level low,kısa adı ile “ULL” ) oluşumları, meteoroloji doktrininde hala incelemeye açık bir alandır. Yukarı seviye alçakları, yer seviyesi alçaklarının yardımı ile oluşabileceği gibi, ondan tamamen bağımsız olarak, örneğin yüksek bir dağ sırası üstünden geçen bir jet akıntısının; yer ile etkileşimi sonucunda da ortaya çıkabilir.


    ULL tespitinde dikkat edilmesi gereken durumları kısaca şöyle sıralayabiliriz.
    1) 500 mb gpdm yüksekliği ve eşdeğer sıcaklık dağılımının durumu (500 mb height contours)
    İlk etapta yukarı seviyede bir trof (upper trough) oluşur(bu birinci aşamadır) bu trofda soğuk adveksiyonun varlığı ile beraber jeoğpotansiyel dalganın sırtında sıcak adveksiyon da bulunur. Trofun ekseni, jeopotansiyel yüksekliğin arkasına doğru eğim gösterir. Yukarı seviye alçakları böyle bir trof yapısından gelişecektir.


    açık mavi: coğpotansiyel yükselik, yeşil ise sıcaklık
    Daha sonra bu trofun ters dönmüş bir omega sembolünü andıran bir şekle bürünmesi(ikinci aşama), artık yukarı seviye alçağının ortaya çıkmaya başladığı bir sonraki gelişim ayağıdır. Ayrıca bu şeklinde dolayı yırtılma aşaması olarak da bilinir.

    En sonunda, ana akıntıdan bağımsızlık kazanması ile yukarı seviye tam olarak belirir, daha sonra ya zayıflayıp yok olur ya da başka bir trof ya da alçak basınçla birleşmerek devam eder. (Ömürleri 2 ila 14 gün arasında sürer, uydu verilerinde, beyaz bulutlar görünüyorsa, oluşum gençtir.)



    2) 500 mb Sıcaklık Durumu:

    Yukarı seviye alçağının bulunduğu yerdeki hava kütlesi çevresindeki havaya göre soğuktur.

    3) 1000 mb yüksekliği ve eşdeğer sıcaklık dağılımının durumu(1000mb height contours:(

    Yer seviyesinde genellikle basınç izobarları geniş aralıklı olabileceğinden, yukarı seviye alçağının varlığına ilişkin pek bir ipucu vermez. Bazı durumlarda, zayıf bir siklonik dönüş hareketi izlerine rastlanabilir.

    4) Eşdeğer kalınlık haritasındaki durum (equivalent thickness:(

    Bu yukarı seviye trofunun tespitinde ve yukarı seviye alçağının hangi aşamada olduğunun tespitinde bize mükemmel bir tespit imkanı sunar. Sağlam bir model çıktısı bulamassanız da sorun yok, zira diğer durumları inceleyerek de ULL tahmini yapılabilir.

    5) Termal Cephe Parametreleri:

    Yukarı seviye alçağı, uydu görüntüsünde çevresinde cephe benzeri bulut bantları oluşturabilececeği gibi, göz şeklinde radar görüntüsü veya uydu görüntüsünde minyatür bir kasırgayı andırabilir. Bazen, kendi çevresinde dönen mezosiklonik kompleks fırtınalara da benzeyebilirler.

    Sistemin arkasında bulunan baroklinik bir sınır hattı da (baroclinic boundary) belli başlı diğer bir özelliğindendir.

    6) Modellerdeki Girdap Durumu (vorticity:(

    Herşeyden önce yukarı seviye alçakları aslında birer pozitif girdap alanlarıdır, yerini tespit etmeye çalışırken, modellerin vorticity haritalarının kesinlikle gözden geçirilmesi ve girdap adveksiyon haritalarına da bakılması gereklidir.

    Girdap adveksiyon haritaları iki türlüdür. Birincisi; havanın yükseldiği pozitif girdap adveksiyonu (positive verticity advection – PVA ), ikincisi bunun tam tersi olan, saat yönlü negatif girdap adveksiyonu(negative verticity advection – NVA)dur. Yukarı seviye alçağı için, modellerde ayrıca pozitif adveksiyonu da araştırmak gerekir.
    Girdap hareketinin kaynağı ise yukarı seviye alçağında, tropopozda bulunan havanın çevresine göre soğuk oluşu sebebiyle yerel olarak en yüksek potansiyel girdap (potential vorticity) gücüne de sahiptir.

    7) 500 milibar rüzgar durumu


    Bu seviyedeki rüzgar dağılımını incelendiğinde, saatin tersi yönünde dairesel bir rüzgar etkileşimi gözlemlenebiliyorsa, yukarı seviye alçağı için uygun rüzgar organizasyonu uygundur. Yalnız ULL her zaman, modelin tam da girdap şeklinde rüzgar dağılımının gösterdiği noktada oluşmayabilir.
    8) Bir ULL alanının ön tarafında genellikle soğuk adveksiyon, arka tarafında ise sıcak adveksiyon bulunur. Girdap adveksiyonunda ise durum tam tersi olabilir.


    Yukarı seviye alçaklarındaki muhtemel hava koşulları;
    A) Deniz Üstündeyken;
    Yağış:
    Bantlar boyunca şiddetli sağanak yağışların olması mümkündür, ayrıca kışın kar ve şiddetli kar sağanakları da olabilir. Yeterli düzeyde konvektif aktivite varsa şimşek ve gökgürültüsü de eşlik edebilir.
    Sıcaklık: Deniz üstünde değişiklik göstermez.
    Rüzgar: Kümülonimbus bulutlarının çevresinde çok kuvvetli esebilir.

    B) Kara Üstündeyken:

    Yağış: Orta şiddette veya şiddetli sağanaklara neden olabilir. Sistemin ortasında ise, alçak bulutlara ve sağanak hafif yağmur veya çisenti eşlik edebilir. Gökgürültüsü ve dolu da olabilir. Kışın ise, bantları boyunca şiddetli kar veya yağmur sağanakları oluşturabilir.
    Sıcaklık: Denizde olduğu gibi kara seviyesinde de sıcaklık yağış olmadığında pek değişiklik göstermez.
    NOT: ULL, deniz üzerindeyken merkezinde konvektif tel hücreler oluşuyor, zaman zaman bu konvektif hücreler merkezinde güçlü orajlar geliştirebiliyor. Karada ise genellikle merkezi çok bulutlu, kapalı oluyor, buna zayıf yağışlar eşlik edebiliyor, fakat bu zayıf yağış, sağanak hafif yağmur şeklinde değil, çisenti şeklinde olabiliyor.
    Son olarak 29 Ağustos 2011’de Ege denizinde oluşan bir ULL’nin, GFS modelinin bazı çıktılarında nasıl anlaşıldığını örnekleyerek gösterelim.
    Aşağıdaki 500 mb jeopotansiyel yükseklik ve 500mb sıcaklık haritasıda, açık bir biçimde ULL’nin oluşabileceği net bir biçimde, Ege denizinin ortasındaki hava çevresine göre soğuk… ve coğpotansiyel çizgilerin dizilişi yukarıda anlattığım gibi…

    500mb rüzgâr dağılımı bir girdap oluşturma potansiyeline sahip…

    Yer basıncı haritası hiçbir fikir sunmuyor… Yani bu ULL aşağı seviyede oluşan klasik alçak basınçtan tamamen bağımsız hareket ediyor. Yer basıncı zaten ULL konusunda tam bir fikir veremez.


    GFS modeli aslında, ULL’nin oluşabileceğini yakalamış fakat, ULL’nin etkileri konusunda örneğin, yağış konusunda oldukça başarısız gözüküyor.

    Yer sıcaklığının karada da, denizde de yağış olmadığında yukarıdaki sisteme rağmen değişmediğini yukarıda söylemiştim, nitekim modellerin 2 metre sıcaklık haritasında da ULL’nin orda olduğu anlaşılamaz.

    Sonuç:
    Bu yazının girişindeki uydu görüntüsü aşağıdaki verilerin gerçek resimdir.