Meteorolojik Araçlar ve Cihâzlar

Meteorolojik Model Güncelleme Saatleri
06:30-08:15 (GFS Sabah)
09:00-10:00 (ECMWF Sabah)
12:30-14:15 (GFS Öğlen)
18:30-20:15 (GFS Akşam)
21:00-22:00 (ECMWF Akşam)
00:30-02:15 (GFS Gece)




  • Basınç Ölçen Aletler


    Basıncın Tanımı ve Basınç Ölçme Metotları:
    Basınç, meteorolojik elemanların en önemlilerinden biridir. Bir yüzeyin birim alanına bu yüzey üzerindeki hava sütununun yapmış olduğu etkiye basınç kuvveti denir.
    Basınç (P)= Kuvvet (F) / Yüzey (A)
    Atmosferik basıncın ölçülmesinde üç ana metot vardır.
    Atmosferik sütunun, bir sıvı sütunu ile dengesini kullanmaktır. Sıvı olarak alçak buhar basıncına sahip civa kullanılır. En sıhhatli ölçüm bu metotla yapılır.
    Bir zarın veya bir metal levhanın bir tarafındaki basınç, diğer taraftakinden farklı ise zarın şekli değişir. Bu metotdan yararlanarak Aneroid (Metal) Barometreler ve barograflar yapılmıştır.
    Sıvıların kaynama noktaları yüzeyleri üzerindeki basınca bağlıdır. Sıvı üzerindeki buhar basıncı, üzerinde duran atmosferin basıncına eşit olunca buharlaşma başlar. Sıvının kaynama noktası ölçülerek barometrik basınç bulunur. Müfettiş barometresi olarak kullanılan hipsometreler bu metotdan yararlanarak yapılmışlardır.
    Civalı barometreye göre basınç ölçümü standarttır. Diğer aletler civalı barometreye göre ayarlanır.


    Atmosferik Basınç Birimleri


    Basıncın Ölçülmesinde muhtelif birimler kullanılmaktadır. Meteorolojik amaçlarla basınç ölçülmesinde kullanılan eski birim milibardır. Ancak, WMO tarafından 1 milibara eşit olan hektopaskal (hPa), yeni basınç birimi olarak kullanılmaya başlanmıştır. Ayrıca cıvalı barometrelerden bazıları standart şartlar altında «mm» veya «inç» olarak taksimatlandırılmışlardır . Bu standart şartlar altında 760 mm. lik gerçek ıskala yüksekliğine sahip olan civa sütunu 1013,250 hektopaskallık bir basınç meydana getirir.


    Sıcaklık Ölçen Aletler


    Sıcaklık ve ısı kavramları, genellikle birbirleriyle karıştırılan ve aynı manada kullanılan, farklı manalar taşıyan iki değişik kavramdır. Isı bir enerji çeşididir. Sıcaklık ise ısı alan maddenin halini tarif eden özelliktir.
    İki değişik madde birbiri ile temas halinde olduğu zaman bunların özelliklerinde hiç bir değişiklik meydana gelmezse bu iki cisim aynı sıcaklıkta denir.
    Isı, iki sistem arasındaki sıcaklık farkından dolayı birbirinden diğerine geçen akım veya enerjidir. Hacminin değişmesi ile kendi sıcaklığı hakkında bilgi veren cisimlere termometre denir. Meteorolojik gayeler için aşağıdaki sıcaklık ölçümleri yapılır.
    Yeryüzeyine yakın hava sıcaklığı : Yerden 1.25 m. ile 2 m. arasındaki havanın sıcaklığıdır.
    Yüksek hava sıcaklığı (0 hPa'a kadar ölçülen sıcaklık)
    Muhtelif derinliklerdeki toprak sıcaklığı : Standart derinlikler, yerden 5, 10, 20, 50 ve 100 cm. dir.
    Nehir, göl ve deniz yüzeyi sıcaklıkları
    Meteorolojik gayeler için kullanılan termometreler, değişik maddelerin ısı karşısında gösterdikleri özelliklerden yararlanılarak yapılmışlardır. Yapılışları aşağıdaki özelliklerden birine dayanır.
    Isı karşısında genleşme,
    Su buharının sıcaklığa bağlı oluşu,
    Isınma ile iletkenlerin dirençlerinin değişmesi,
    Termoelektrik etki.
    Termometrelerin Sınıflandırılması
    Çeşitli prensiplerden yararlanılarak yapılan termometreleri 6 sınıfta toplayabiliriz.
    1. Normal Termometreler:
    Herhangi bir anda bulunduğu yerin sıcaklığını gösteren termometrelerdir. Sıcaklığın yükseldiği anda, civanın kılcal boruda yükselmesi, düştüğü anda ise civanın hazneye tekrar dönmesi esasına göre yapılmıştır.
    2. Toprak Termometreleri:
    Muhtelif derinliklerdeki toprak sıcaklığı özel şekilde yapılan civalı termometreler ile ölçülür. Toprak sıcaklığı için standart derinlikler 5, 10, 20, 50 ve 100 cm. derinliklerdir.
    3. Deniz Termometresi:
    Deniz termometreleri de bir normal termometre olup, muhtelif tipleri vardır. Yalnız termometrenin sudan çıkarıldığı zaman, sıcaklığının hemen değişmemesi için, haznenin etrafında, içinde bir miktar su bulunduracak şekilde delikli bir çanak olması gerekir. Bu termometrenin de haznesi, toprak termometreleri gibi büyük olup, sıcaklık değişikliklerinden geç etkilenir.
    4. Azami Termometre:
    Günün en yüksek sıcaklığını ölçmeye yarayan termometrelerdir. Iskala sıcaklığın artması ile haznedeki civanın kılcal boruda yükselmesi ve hava sıcaklığının düşmeye başladığı andan itibaren ise, civanın kendiliğinden tekrar hazneye dönememesi esaslarına göre yapılmıştır.
    5. Bellani Termometresi:
    Günün en yüksek ve en düşük sıcaklıkları bir arada gösteren termometrelerdir.
    6. Asgâri Termometre:
    Günün en düşük sıcaklığını ölçmeye yarayan termometrelerdir. Çok daha düşük sıcaklıkları ölçebilmek için kılcal boruda civa yerine alkol kullanılmıştır.


    Termograf


    Sıcaklığı bir diyagram üzerine devamlı olarak kaydeden aletlere termograf denir.
    Termograf Kontrol ve Kalibre Cihazı:
    Zamanla termografların hassas kısımları özelliğini kaybeder. Termografın bu hassas kısımları değiştirildikten sonra, bu cihazda gerekli ortamlar oluşturulup alt ve üst limitlerde doğru değer gösterinceye kadar denenmek suretiyle ayarı yapılır.


    Nem Ölçen Aletler


    Nisbi Nem:
    Herhangi bir sıcaklıktaki havanın taşıdığı su buharının, aynı sıcaklıkta taşıyabileceği azami su buharına oranına nisbi nem denir. Mutlak Nem ( Su buharı yoğunluğu ) Su buharı basıncı 1 m3 havanın ihtiva ettiği su buharının ağırlığına bağlıdır. 1m3 havanın içindeki su buharının ağırlığına mutlak nem denir.
    Nem Ölçmede Kullanılan Metotlar:
    Psikrometrik Ölçümler
    Higrogkopik maddelerin boyutlarının değişmesi esasına dayanan metot (saçlı higrometre ve benzeri metotlar)
    Piskrometre Çeşitleri
    Psikrometreleri, havalandırma şekline göre iki kısma ayırabiliriz.
    Basit psikrometreler (tabi vantilasyonlu tip) : Bir kuru ve bir ıslak termometrenin meydana getirdiği takıma psikrometre denir.
    Suni havalandırılmalı psikrometreler : Bu tip psikrometrelerin, basit psikrometrelerden farkı, suni havalandırma kaynağına sahip olmalarıdır. Sabit kasa tipi psikrometreye, aspiratör denilen hava akımı temin eden cihaz takılarak bu psikrometreler elde edilir.
    Saçlı Higrometreler
    Havanın nisbi nemini doğrudan doğruya gösteren aletlere higrometre denir. Bir saç demetinin, havadaki nisbi nem oranına göre uzayıp, kısalması esasına dayanarak saçlı higrometre aleti yapılmıştır.
    Higrograf:
    Bulunduğu yerin nisbi nemini devamlı olarak kaydeden aletlere higrograf denir.
    İşba Dolabı:
    Bu dolabın hacmi takriben 0,25 m3'dür. Bu metal dolabın içerisi nem emecek cinsten çuhayla kaplanmış olup, nemi aynı oranda etrafa dağıtabilmek için dolabın köşesine küçük bir vantilatör yerleştirilmiştir. Bu dolapta tutulan aletin de % 96 nispetim göstermesi lazımdır, değilse ayar edilir.


    Rüzgâr Ölçen Aletler


    Rüzgâr, yatay veya yataya yakın yönde yer değiştiren bir hava kütlesinin hareketidir. Rüzgâr vektörel bir kuvvet olup, yön ve hız olmak üzere iki faktör halinde ölçülür. Meteorolojik amaçlı rüzgar ölçümleri aşağıdaki aletlerle yapılır.
    Sabit Anemometre: Rüzgarın hızını ve yönünü direkt olarak ölçmeye yarar.
    El Anemometresi: El Anemometresi seyyar olarak ölçülmesi istenen rüzgâr hızını veyönünü direkt olarak Ölçme işinde kullanılır. Alet olarak sabit anemometreye benzemekte olup daha küçük ebadlıdır.
    Anemograf İle: Mekanik anemograf, rüzgârın yönünü, saatte ortalama hızını ve rüzgâr hızındaki dalgalanmaları, yani hamleyi yazarak ölçen bir alettir.
    Rüzgâr Kanalı (Tüneli):
    Sabit anemometre, anemograf ve el anemometresi gibi çeşitli rüzgâr aletlerini kontrol ve kalibre edebilecek bu cihaz gerek klimatolojik maksatlarla yapılan rasatlarda, gerekse uçuş emniyeti bakımından havacılık İçin çok önemli olan rüzgârın gerçek değerini tesbit etme yönünden rüzgâr aletlerinde gerekli düzeltmeleri sağlayabilmektedir.


    Yağış Ölçen Aletler


    Su buharının atmosferde yoğunlaşarak yerçekimi etkisi sonucunda, yeryüzeyine muhtelif şekillerde düşen ve toprak üzerinde belirli miktarda su veren hadiselere yağış denir.
    Memleketimizde yağış aşağıdaki aletlerle ölçülür.
    Plüviyometre: Atmosferden yeryüzeyine düşen yağışı direkt olarak ölçen alettir.
    Plüviyograf: Atmosferden yeryüzeyine düşen yağışı diyagram üzerine kaydeden alettir.
    Su toplama kabında toplanan yağış, mihber denilen taksimatlı yağış ölçeğiyle mm cinsinden ölçülür.


    Buharlaşma Ölçen Aletler


    Buharlaşma, suyun sıvı halden, su buharı haline gelmesi şeklinde tarif olunur.
    Buharlaşmayı Ölçen aletleri iki gurupta inceleyebiliriz.
    Gölgedeki Buharlaşmayı Ölçen Aletler (Piş (Piche) Evaporimetresi): Alete su konulduğunda, su seviyesi hangi değeri gösteriyorsa o değer kaydedilir. Buharlaşma ile alet içerisindeki su miktarı azalır. Rasat anında ikinci okunuş yapılarak, ilk değerden çıkarılır. Böylece buharlaşma mm. cinsinden ölçülmüş olunur.
    Açık Su Yüzeyindeki Buharlaşmayı Ölçen Aletler (Yuvarlak Buharlaşma Havuzları): Alete işaretlenen yere kadar su konur. Buharlaşma ile alet içerisindeki su miktarı azalır. Rasat anında ikinci okunuş yapılarak, ilk değerden çıkarılır. Böylece buharlaşma mm. cinsinden ölçülmüş olunur.



    Radyasyon Ölçen Aletler


    Meteorolojik amaçlı radyasyon ölçümü Aktinograf aleti ile ölçülür. Aktinograf aleti, yatay bir yüzeye gelen toplam radyasyon şiddetini kalori cinsinden diyagram üzerine kaydeden alettir.


    Güneşlenme Müddetini Ölçen Aletler


    Güneş ışınlarının süresini veya günün ne kadar kısmının güneşli geçtiğini kaydeden aletlere Helyograf denir. Helyograf aleti, güneşten gelen direkt güneş ışınlarını bir diyagram üzerine kaydeder.


    Otomatik Gözlem İstasyonu


    Otomatik meteoroloji istasyonları; meteorolojik parametrelerdeki değişimlere duyarlı ve bu değişimlerin miktarını ölçen sensörlerden oluşmaktadır.
    Ayrıca, bu sensörlerin ürettiği mühendislik birimlerini (volt, amper, frekans gibi) meteorolojik bilgilere ve birimlere dönüştürmek için gerekli hesaplamaları ve çevirmeleri yapan ana işlem ünitesi, bu bilgilerin çeşitli yerlerde görüntülenmesini sağlayan görüntüleme üniteleri ile üretilen bilgi ve meteorolojik kodların ilgili merkezlere iletilmesini sağlayan haberleşme üniteleri de otomatik istasyon bünyesinde yer almaktadır.
    Otomatik istasyonlar, ölçülen ve hesaplanan çeşitli meteorolojik parametrelerin belirli formatlarda meteorolojik mesajlara dönüştürülmesi işlemini yaptıkları gibi, yine bu bilgilerin belirli formatlarda saklanması, grafiklere dönüştürülmesi ve yazıcılarda kaydedilmesi işlerini de yaparlar. Böylece, herhangi bir bilgi kaybı olmaksızın, meteorolojik parametrelerin sürekli olarak ve en doğru şekilde elde edilmesi sağlanmış olur.
    Otomatik Gözlem İstasyonları Aşağıdaki Ünitelerden Oluşmaktadır:

    • Sensörler ve sensör ara yüzleri
    • Veri toplama ünitesi
    • Merkezi kontrol ve işlem ünitesi
    • Görüntüleme ünitesi
    • İletişim ara yüzleri
    • Güç kaynakları
    • Otomatik Gözlem Sisteminin Avantajları
    • Gözlemlere bir standart getirir
    • Parametrelerin gündüz ve gece sürekli ölçülebilir
    • Daha fazla doğruluk
    • Daha fazla güvenirlik
    • Meteorolojik verilerin görüntülenmesi
    • Data arşivine lokal ve uzaktan erişme
    • Çevre şartlarından etkilenmeme






    Kaynak:
    makinecim.com





    {KarTutkusu03}

    AF-YOK

    Einmal editiert, zuletzt von KarTutkusu03 ()

  • Bununla ilgili konu vardı sanırım ama bu biraz daha detâylı oldu :) .


    Yetkililerden konunun " Faydalı Meteorolojik Bilgiler " bloguna taşınmasını rica ediyorum .

    AF-YOK