Kış yaklaştıkça mevsimsel tahminlerin tutma olasılığı da artıyor yavaş yavaş. Jamstec'in yarı olumlu yarı olumsuz, IRI'nin ise bana göre olumlu tahmininden sonra bu yılın 2013 gibi İzlanda hakimiyetinde geçmeyeceği açıkça ortaya çıktı. Daha çok Polar sistemlerin Azor yardımıyla bizi ziyaret etmesini beklediğim bu kış hakkında şüphe duymayı gereksiz buluyorum. Arada Sibirya bölgesinden de inecek olan sistemler olabilir elbet fakat yoğun trafik Polar koridor'da gerçekleşecek. Bir başka deyişle Polar koridor, Avrupa'ya art arda sistemler indiren bir polar otobana dönüşecek.
Gerek beklentilerimin tam olarak mevsimsel tahminlere yansımaması, gerek ayrıntılı tahmin için biraz daha beklemeyi uygun görmem beni Ülke için bölge bölge kış tahmini yayınlama işini ekime bırakmam konusunda ikna etti. Bu nedenle bölge bölge tahminimi ekimin sonlarına doğru bu konu üzerinden yapacağım inşaallah.Kısa bir değerlendirme yapmamız gerekirse ülkenin doğusunun daha şanslı olduğunu söyleyebiliriz. Azor'un getireceği muhtemel sistemlerden sonra sırtını Batı bölgelerimize dayaması gibi bir ihtimal bulunduğundan dolayı, batı bölgeler zaman zaman sisli, puslu yağışsız günler yaşayabilir. Bizim doğuyu, batıdan şanslı görmemizin sebebi budur.
Mevsimsel tahminimi her ne kadar ekime ertelesem de bu yazım da böyle kuru kuru bitmeyecek. Bu sıralar amatör meteorolojide çok yer bulan kutup buzuyla ilgili bir yazım var. Okumanızı şiddetle tavsiye ederek yazıma başlıyorum.
Kutup Buzundaki durum:
2013 yılında, kutup buzu seviyesi son yıllarda hiç görülmemiş bir aşırılığa ulaştı.
Günlerdir, hatta haftalardır yanlış yorumlanmakta olan kutup buzu, akıllarda kargaşa yarattı. Gördüğüm en büyük yanlış, 2014 için 2013'ü değerlendirirken, x yılı için yine x yılını değerlendirmek. Bu olay gerçekten ironik. Normalde x yılı için x-1 yılını değerlendirmek gerekmez mi? Elbette gerekir. 1987'de yaşananları 1987'nin kutup buzu seviyesi ile alakalandırıp, 2014 yılının tahminini 2013'ün verilerine bakarak yapmak çok çelişkili.
Çelişkili yoldan gidildiğinde hiç bir şekilde bir anlam, bir orantı içermeyen ve bir sonuçla ilişkilendirilemeyen kutup buzu sayısal verileri; mantıklı yoldan değerlendirildiğinde ise resmen kış mevsiminde olabilecekleri önümüze seriyor. Mesela efsane niteliğinde polar sistemlerin ülkemizi ziyaret ettiği 2004 yılından önce, 2003 yılında buz anormalisi pozitif şekilde gerçekleşmiş, bu nedenle sonraki yıl kutupta kuvvetli soğuk öbekleri rahatlıkla oluşmuş ve uygun basınç yerleşimlerinde güney enlemlere kadar sorunsuz inmiştir. Aynı zamanda polar mı sibirya mı diye tartışılması hala devam eden ama soğuğun kökeninin açık olarak kutup olduğu, Sibirya'nın sadece blokajda rol oynadığı 1987 efsanesinden önce; 1986 yılında anormali +0,5'e yakın şekilde gerçekleşmiştir. Ülkemizi kuvvetli polar sistemlerin etkilediği yakın zamandaki yıllardan (2000,2002,2004) önce hep bir pozitif anormali göze batmaktadır. Bazı yıllardan önce de pozitif değerlerin bulunmasını fakat polar sistemlerin kuvvetli bir şekilde gerçekleşmediğini ise açıklamak çok basit. Uygun olmayan basınç yerleşimleri. Mesela pozitif anormalinin yüksek gerçekleştiği 1994 ve 1996 yıllarının ardından gelen 1995 ve 1997 yıllarında İzlanda'nın aktifliği göze batmakta. Uygun basınç yerleşimlerinin bir türlü tamamlanamadığı o yıllarda kutuptaki soğuklar da güney enlemlere pek inememiş haliyle.
Bu indeksin kışlara etkisinin başka bir kanıtı da yaklaşık -0.5 civarında bir anormali ile geçilen 2012 yılı sonrasında, 2013 yılında, 7 Ocak sisteminde gerçekleşen harika basınç yerleşimlerine rağmen kutuptan sadece -12'lik bir sistem inmiş, 2003 gibi pozitif anormali ile sonlanmış bir yıldan sonra gelen 2004 kışında ise o tip bir basınç yerleşiminde, inen çekirdeğin soğuğu -16'lara kadar gerilemiştir. İşte bu büyük bir kanıttır.
Bu yıl ki kutup buzu seviyesi +1,2 gibi aşırı bir seviyeye ulaşmıştır. Yukarıda yazdıklarıma göre 2014'te yaşanacak şeyler açıktır. Uygun basınç dizilimlerinde kutuptan inecek olan devasal çekirdekler vurdukları yeri soğuk ile imtihan edecek, yağışla da birleşirse kara gömecektir ki Azor'un bu yıl kutuptan Avrupa'ya bol sistem indirmesi beklendiği de göz önüne alınırsa GFS haritalarında soğuk çekirdekleri bol bol görmemiz pek de tuhaf olmayacaktır.
Jamstec'in tahminine gelince... Adriyatik taraflarına normalin altında bir basınç durumu vermesi dışında olumsuz bir yanı yok (Normallerin altında basınç verdiğini o bölgeye normallerin üstünde yağış öngörmesinden anlamaktayız)
Rahatça görüyoruz ki Avrupa'dan kutuba kadar uzanan bölge mavi. Özellikle kutup'a yakın bölgeleri. Bu da kuvvetli polar atakların bir işareti.
Jamstec yüksek ihtimalle soğukları ülkemize de kuvvetli bir şekilde nüfuz ettirecektir Ekim veya Kasım tahmininde. Çünkü Azor'un bir sağa bir sola sistem indirmesi ile ve sistemlerin kutup anormalisi dikkate alındığında çok kuvvetli olmasıyla beraber Avrupa genel anlamda soğuk bir kış yaşayacaktır. Haritada mavilikleri daha hafif olacak tek bölge Portekiz, İspanya ve İngiltere tarafları olacaktır.
Kısaca ülkemizi soğuk anlamında çetin bir kış beklemektedir.
Tahmin bizden Taktir Allah'tan.
Siberianist