YAĞIŞ OLUŞUMU
-Yağış hadisesi iklimin temel elemanlarından biridir. Genel iklim elemanlarından biridir. Genel iklim özellikleri içinde önemli bir yere sahip olan yağış hadisesi, sıcaklık ile birlikte iklim sınıflandırmaları ve iklim tiplerinin ayırt edilmesinde kullanılan önemli bir iklim elemanıdır.
-Yağış kelime anlamı ile yağmur, kar, dolu, çiy gibi şeyleri kapsamaktadır. Ancak genel olarak bakıldığında yağış kavramı içerisinde daha çok yağmur algılanmaktadır. Bu açıdan yağış ile yağmur kavramlarının ayrı ayrı anlam taşıdıklarının anlaşılması gerekmektedir. Öte yandan bu karışıklığı doğuran neden de yağışların büyük ölçüde yağmur şeklinde düşmüş olmalarından kaynaklanmaktadır.
-Yağışı oluşturan damlalar, bulutlar içerisinden yoğunlaşma çekirdeğinin de yardımı ile oluşmaktadırlar. Buluttaki soğuma gerekli ve yeterli seviyeye ulaştığında (doyma noktası) yoğunlaşma başlamakta, yoğunlaşma çekirdekleri de damlaların oluşmasında önemli bir görev üstlenmektedirler. Damlalar yer çekiminin de etkisi ile yeryüzüne düşmeye başladıkları andan itibaren yağış oluşmaya başlamaktadır. İlk etapta yağmur damlası olarak yeryüzüne doğru düşmeye başlayan bu damlalar, başka bir süreç gelişmediği taktirde yağmur olarak yeryüzüne ulaşmaktadırlar. Ancak, ileride de açıklanacağı gibi kuvvetli konvektif hareketler veya soğuma neticesinde oluşan bu damlaların kar veya doluya dönüşmesi de mümkün olmaktadır. Böylece yağış, kar veya dolu yağışı halini alabilmektedir.
-Yağmurun damla boyutunu belirleyen, yada yağışın katı veya sıvı olarak yeryüzüne düşmesini sağlayan etken yine bulut içinde görülen konvektif hareketlerin ne derece kuvvetli olduğudur. İçerisinde kuvvetli konvektif hareketleri barındıran, kümülonimbüs gibi bulut türleri, yeryüzüne düşmekte olan yağmur damlalarını tekrar yukarıya doğru yönlendirmekte, böylece bir kaç defa bulut içinde dikine harekete maruz kalan damla, ya irileşerek kuvvetli sağanakları oluşturmakta yada buz halini alarak dolu yağışına dönüşmektedir. Böyle bir durumda, yani sağanak yağış halinde çok miktarda su yeryüzüne ulaşmakta, drenaj sistemlerinin yetersiz olduğu yerlerde ve özellikle şehirlerde sel ve taşkınlara neden olmaktadır. Bu nedenle özellikle son yıllarda küresel iklim değişikliği süreci çerçevesinde bu şekilde kuvvetli görülen yağışlar dünyanın farklı yerlerinde sel ve taşkınlara neden olmaktadırlar.Özellikle sağanak yağışlar yarattığı sel ve/veya taşkın etkisi yanında bu şekilde oluşturdupu etki ile de tarım için de faydalı olamamaktadırlar. Bu tarz sağanak yağışlar önce iri taneler ile başlamakta, daha sonra giderek çisenti şekline dönüşerek sonlanmaktadırlar. Çünkü ağır olan damlalar yeryüzüne daha erken ulaşırlar.
forum.havaforum.com/attachment/142901/
Yağış ölçümleri diğer meteorolojik elenmanlar gibi belli periyodik zaman çizelgesinde yapılmaktadır. Yağış ölçümleri rasat parklarındaki “plüviyometre”ler ile yapılmaktadır.Plüviyometreler dar uzun silindirik bir yapıda olup, içine düşen yağışların ağırlığını ölçmek suretiyle çalışmaktadırlar. Yağış sırasında düşen suyun ölçümü esas olup, diğer meteorolojik parametlerden ayrılan özelliği toplam değerler üzerinden değerlendirilmesidir. Bununla birlikte sadece ölçüm yapan değil, ölçümü yazan alete de plüviyograf denilmektedir.
forum.havaforum.com/attachment/142903/ forum.havaforum.com/attachment/142902/
Meteorolojik Hadiselerin Şiddetine Göre Sınıflandırma
Yağış şiddeti:(12 saatlik)
Hafif yağış: 1-5mm
Orta kuvvette yağış: 6-20mm
Kuvvetli yağış: 21-50mm
Çok kuvvetli yağış: 51-75mm
Şiddetli yağış: 76-100mm
Aşırı yağış: +100mm
Kar Yağışı:(12 saatlik)
Hafif Kar: 1-5cm
Kuvvetli Kar: 5-20cm
Yoğun Kar: +20cm
forum.havaforum.com/attachment/142905/
Yağış tipleri 3 gruba ayrılır,
1)Konvektif Yağış(Yükselim)
2)Orografik Yağış(Yerşekli)
3)Siklon Yağış(Alçak basınç-cephe)
1)Konvektif(Yükselim) Yağışları
Bu tür yağışlar kararsız hava kütlelerinin kuvvetli yükselimleri neticesinde içinde var olan nemin yoğunlaşması sonucunda oluşan, bu şekilde ani gelişen ve yüksek miktarda yağış bırakan yağış türüdür. Bu şekilde kuvvetli yükselimle oluşan şiddetli yağış ve fırtına hadisesi oraj olarak adlandırılmaktadır. Bu hadise sırasında şimşek ve gökgürültüsü görülebilmektedir. Nemli ve kararsız bir havanın alttan ısınması sorunu yükselime zorlanarak kararsızlığının daha da artması neticesinde ortaya çıkan orajlar, Ekvatoral bölgelerin yanı sıra karasal iç bölgelerde veya kıyı bölgelerinde mevsimsel koşullar altında görülebilmektedir. Aynı şekilde, ülkemizde İç Anadolu bölgesinde de özellikle sonbahar aylarında bu tür yağışlar görülmektedir.
forum.havaforum.com/attachment/142906/
2.Orografik(Yerşekli) Yağışlar
Yerşekilleri özellikle yatay yöndeki hava hareketleri açısından önemlidir. Yerşekillerinin uzanış yönleri ve yükseklikleri yatay yöndeki hava hareketleri için sınırlayıcı yada yavaşlatıcı bir etken olabildiği gibi, yüksek bir dağ sırasıyla karşılaşan hava kütleleri için de yükselime zorlayan bir unsurdur. Gerçekten yatay yönde hareket eden hava kütlelerinin önünü yüksek bir dağ engeli kestiğinde, hava kütlesi yükselime zorlanmaktadır. Bu şekilde yükselime zorlanan hava kütlesi içindeki nem, üst atmosfere doğru yükseldikçe soğuyarak yoğunlaşma noktasına ulaşmaktadır. Böylece öncelikle bulut oluşumu görülmekte, ardından ise yağış gerçekleşmektedir. Karadeniz Bölgesinin özellikle kıyıya bakan kesiminin her mevsim yağışlı yağış rejime sahip olmasının esas nedeni de bu orografik yağışlardır.
forum.havaforum.com/attachment/142907/
3.Siklon(Alçak basınç-Cephe) Yağışları
Orta enlemler kutup ve subtropikal bölgeler arasında atmosferik sirkülasyon olarak bir geçiş zonu oluşturmaktadır. Bu konumu itibariyle orta enlemler, gezici alçak basınçların etki alanını oluşturnaktadırlar. Orta enlemlerde genel sirkülasyon doğrultusunda batıdan doğuya doğru hareket eden gezici alçak basınçlar (siklonlar) bu sahalardaki özellikle kış yağışları açısından önemlidirler.Bir cephe sisteminin iki cephesi bulunur, sıcak ve soğuk cepheler.
-Sıcak cephe, arkadan gelen sıcak havanın öndeki nispeten serin olan havanın üzerine hareketi neticesinde oluşur. Bu yükselim sırasında çisenti ve/veya orta, hafif şiddette sağanaklar görülebilmektedir.
-Arkadan gelen soğuk havanın öndeki sıcak ve hafif olan havanın altına girerek onu yükselime zorlaması neticesinde oluşan soğuk cepheler ise daha sert yağış koşulları içermektedir. Bu kuvvetli yükselim sırasında oluşan kümülonimbüs tipi bulutlar kuvvetli sağanaklar ile orajların nedeni olmaktadırlar.
forum.havaforum.com/attachment/142908/
Okuduğunuz için teşekkür ederim. Yanlışım varsa lütfen düzeltin. İyi günler