MODELLER NASIL OLUŞUYOR VE ARALARINDA Kİ FARKLAR NASIL OLUYOR?
Hava tahmin modelleri matematiksel modellerdir. Modelin 15 gün sonrası için ne tahmin edeceği, modele verilen ilk durum verilerine (yani, başlangıç koşullarına) hassas biçimde bağlıdır: İstanbul'un şu anki sıcaklığını modele 7 derece olarak verirseniz model 15 gün sonrası için bir senaryo üretir, 7 buçuk derece olarak verirseniz 15 gün sonrası için bambaşka bir senaryo üretebilir.
Başlangıç durumundaki bu küçük farkların ileriki gün ve haftalar için ne derece farklı sonuçlar doğuracağını test etmenin yolu, modeli, başlangıç değerleriyle hafifçe ama farklı şekillerde oynayarak birçok kez çalıştırmaktır. Buna "ensemble forecasting" denir. Model bu yolla, mesela 15 gün sonrası için, genelde, birbirine hiç benzemeyen senaryolar üretecektir. Onun için de belirli bir lokasyon için 15 gün sonrasının senaryolarının ortalaması, oranın uzun yıllar iklim ortalamalarına yaklaşacaktır.
Fakat bazen atmosferin geçireceği evrimin önceden verdiği sinyaller çok güçlüdür. Öyle olduğu zaman, modeli, başlangıç koşullarını değiştirerek de çalıştırsanız belirli bir zaman sonrası için birbirine benzeyen senaryolar elde edersiniz. Resimdeki örnekte olduğu gibi: Sibirya'dan Batı Rusya'ya, oradan Doğu Avrupa'ya ve bize doğru uzanan bir "soğuk anormallik", GFS ve GEM modellerinin toplam 40 senaryosunun ortalamasında bile kabak gibi gözüküyor. Gelecek hafta başlayacak ve Aralık ayının önemli bir bölümünü kaplayacak normalden soğuk bir dönemin sinyalini alıyoruz.
Bu güçlü uzun vade sinyalinin her zaman gözükmediğini, ama bu görüntü için de "mutlaka gerçekleşir" gibi bir şeyin söylenemeyeceğini biliniz.
forum.havaforum.com/attachment/14019/
NOT:HAVA DELİSİNİN NOT DEFTERİNDEN ALINTIDIR.