2013-2014 Kışı Hakkında

Kış yaklaştıkça mevsimsel tahminlerin tutma olasılığı da artıyor yavaş yavaş. Jamstec'in yarı olumlu yarı olumsuz, IRI'nin ise bana göre olumlu tahmininden sonra bu yılın 2013 gibi İzlanda hakimiyetinde geçmeyeceği açıkça ortaya çıktı. Daha çok Polar sistemlerin Azor yardımıyla bizi ziyaret etmesini beklediğim bu kış hakkında şüphe duymayı gereksiz buluyorum. Arada Sibirya bölgesinden de inecek olan sistemler olabilir elbet fakat yoğun trafik Polar koridor'da gerçekleşecek. Bir başka deyişle Polar koridor, Avrupa'ya art arda sistemler indiren bir polar otobana dönüşecek.
Gerek beklentilerimin tam olarak mevsimsel tahminlere yansımaması, gerek ayrıntılı tahmin için biraz daha beklemeyi uygun görmem beni Ülke için bölge bölge kış tahmini yayınlama işini ekime bırakmam konusunda ikna etti. Bu nedenle bölge bölge tahminimi ekimin sonlarına doğru bu konu üzerinden yapacağım inşaallah.Kısa bir değerlendirme yapmamız gerekirse ülkenin doğusunun daha şanslı olduğunu söyleyebiliriz. Azor'un getireceği muhtemel sistemlerden sonra sırtını Batı bölgelerimize dayaması gibi bir ihtimal bulunduğundan dolayı, batı bölgeler zaman zaman sisli, puslu yağışsız günler yaşayabilir. Bizim doğuyu, batıdan şanslı görmemizin sebebi budur.
Mevsimsel tahminimi her ne kadar ekime ertelesem de bu yazım da böyle kuru kuru bitmeyecek. Bu sıralar amatör meteorolojide çok yer bulan kutup buzuyla ilgili bir yazım var. Okumanızı şiddetle tavsiye ederek yazıma başlıyorum.

Kutup Buzundaki durum:

2013 yılında, kutup buzu seviyesi son yıllarda hiç görülmemiş bir aşırılığa ulaştı.
Günlerdir, hatta haftalardır yanlış yorumlanmakta olan kutup buzu, akıllarda kargaşa yarattı. Gördüğüm en büyük yanlış, 2014 için 2013'ü değerlendirirken, x yılı için yine x yılını değerlendirmek. Bu olay gerçekten ironik. Normalde x yılı için x-1 yılını değerlendirmek gerekmez mi? Elbette gerekir. 1987'de yaşananları 1987'nin kutup buzu seviyesi ile alakalandırıp, 2014 yılının tahminini 2013'ün verilerine bakarak yapmak çok çelişkili.
Çelişkili yoldan gidildiğinde hiç bir şekilde bir anlam, bir orantı içermeyen ve bir sonuçla ilişkilendirilemeyen kutup buzu sayısal verileri; mantıklı yoldan değerlendirildiğinde ise resmen kış mevsiminde olabilecekleri önümüze seriyor. Mesela efsane niteliğinde polar sistemlerin ülkemizi ziyaret ettiği 2004 yılından önce, 2003 yılında buz anormalisi pozitif şekilde gerçekleşmiş, bu nedenle sonraki yıl kutupta kuvvetli soğuk öbekleri rahatlıkla oluşmuş ve uygun basınç yerleşimlerinde güney enlemlere kadar sorunsuz inmiştir. Aynı zamanda polar mı sibirya mı diye tartışılması hala devam eden ama soğuğun kökeninin açık olarak kutup olduğu, Sibirya'nın sadece blokajda rol oynadığı 1987 efsanesinden önce; 1986 yılında anormali +0,5'e yakın şekilde gerçekleşmiştir. Ülkemizi kuvvetli polar sistemlerin etkilediği yakın zamandaki yıllardan (2000,2002,2004) önce hep bir pozitif anormali göze batmaktadır. Bazı yıllardan önce de pozitif değerlerin bulunmasını fakat polar sistemlerin kuvvetli bir şekilde gerçekleşmediğini ise açıklamak çok basit. Uygun olmayan basınç yerleşimleri. Mesela pozitif anormalinin yüksek gerçekleştiği 1994 ve 1996 yıllarının ardından gelen 1995 ve 1997 yıllarında İzlanda'nın aktifliği göze batmakta. Uygun basınç yerleşimlerinin bir türlü tamamlanamadığı o yıllarda kutuptaki soğuklar da güney enlemlere pek inememiş haliyle.
Bu indeksin kışlara etkisinin başka bir kanıtı da yaklaşık -0.5 civarında bir anormali ile geçilen 2012 yılı sonrasında, 2013 yılında, 7 Ocak sisteminde gerçekleşen harika basınç yerleşimlerine rağmen kutuptan sadece -12'lik bir sistem inmiş, 2003 gibi pozitif anormali ile sonlanmış bir yıldan sonra gelen 2004 kışında ise o tip bir basınç yerleşiminde, inen çekirdeğin soğuğu -16'lara kadar gerilemiştir. İşte bu büyük bir kanıttır.

Bu yıl ki kutup buzu seviyesi +1,2 gibi aşırı bir seviyeye ulaşmıştır. Yukarıda yazdıklarıma göre 2014'te yaşanacak şeyler açıktır. Uygun basınç dizilimlerinde kutuptan inecek olan devasal çekirdekler vurdukları yeri soğuk ile imtihan edecek, yağışla da birleşirse kara gömecektir ki Azor'un bu yıl kutuptan Avrupa'ya bol sistem indirmesi beklendiği de göz önüne alınırsa GFS haritalarında soğuk çekirdekleri bol bol görmemiz pek de tuhaf olmayacaktır.

Jamstec'in tahminine gelince... Adriyatik taraflarına normalin altında bir basınç durumu vermesi dışında olumsuz bir yanı yok (Normallerin altında basınç verdiğini o bölgeye normallerin üstünde yağış öngörmesinden anlamaktayız)

Rahatça görüyoruz ki Avrupa'dan kutuba kadar uzanan bölge mavi. Özellikle kutup'a yakın bölgeleri. Bu da kuvvetli polar atakların bir işareti.

Jamstec yüksek ihtimalle soğukları ülkemize de kuvvetli bir şekilde nüfuz ettirecektir Ekim veya Kasım tahmininde. Çünkü Azor'un bir sağa bir sola sistem indirmesi ile ve sistemlerin kutup anormalisi dikkate alındığında çok kuvvetli olmasıyla beraber Avrupa genel anlamda soğuk bir kış yaşayacaktır. Haritada mavilikleri daha hafif olacak tek bölge Portekiz, İspanya ve İngiltere tarafları olacaktır.
Kısaca ülkemizi soğuk anlamında çetin bir kış beklemektedir.
Tahmin bizden Taktir Allah'tan.

Siberianist

Beklentiler git gide yükselirken, heyecan yavaş yavaş artarken, genel soğuk kaynağımız olan kutuptan (polar) bu kışa Azor'la imzamı atarım mesajı gelmeye başladı. Bu imza bize mi yarayacak, başka yerlere mi zamanla göreceğiz. (Bkz:Kutup Buzunda Pozitif)
Günler su olup akarken, kış için yapılan tahminler de yavaş yavaş revize ediliyor, son rütuşlara tabi tutuluyor. Ben de eğer ekim-kasım verilerinde büyük bir değişim gözlersem tahminimi revize edeceğim, fakat onun dışında, kasım ayının ikinci yarısına kadar hafif dokunuşlar ile sağlanan değişiklikler ve son rütuşlar sayesinde, kış tahminimiz son haline kavuşacak. Bol karlı bi kış dileklerimle yazıma başlıyorum.
Hatırlarsanız benim temmuzda belirttiğim ana konumuz "2012 gibi fakat Azor daha deli" üzerinden gidiyor bu tahmin. Sadece oradaki 2012'yi atarak "Azor çok deli" şeklinde revize ediyorum o tahmini. Ana mevzu bu. Başlık adı da bu nedenle "Deli Azor ve Dostu Kutup" oldu. İlk başta komik gibi dursa da beklentiler gerçekten böyle bir başlığı gerektirmekte.
"Sibirya diye bağırıyordunuz ne oldu?" diye soracaksınız elbet. Bu yıl Sibirya'dan da sistem alacağız büyük ihtimalle, fakat bu sistemler 2012'deki gibi ard arda Sibirya sistemleri olmayacak elbette. Büyük ihtimalle mola süreçlerinde ülkemizi ziyaret edecek fakat pek de etkili olmayacaktır. Bununla beraber Sibirya yükseğiyle alakası olmayan polar sistemleri de, Sibirya yöresi üzerinden alabilmemiz de ihtimal dahilindedir. Sonuçta başrol yine Azor ve Kutup olacaktır.

Bölge bölge incelemek için henüz erken olsa da, Azor'un arada sırada Giresun Pidesi gibi uzayıp, batı bölgelerimizi esir almasının fazla görüleceğini konu eden tahminden, şanslı olarak elbet Doğu bölgelerimizden bahsedilecektir. Güney Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz için iyi haber.
Sıcaklıkların ülke genelinde normaller civarı geçmesini bekleyen ben, şahsen batı bölgelerde anormalinin 0.5 ile -0.5 arasında, doğu bölgelerde ise 0.5 ile -1.5 arasında gerçekleşmesini beklemekteyim. Tabii bu beklenti genel bir beklenti. Bazı kentlerde normallerin üzerinde sıcaklıklar gerçekleşse bile, genel anlamda anormali beklendiği gibi çıkarsa sorun yoktur. Yani bazı kentlerde normaller üstü sıcaklık anormalisi de (aşırıya kaçmadığı sürece) normal karşılanacak, doğal bir durumdur.
Yukarıdaki tahminimden de anlaşılacağı üzere sıcaklık konusunda bir sorun beklemesem de yağış konusunda şüphelerim var. Batı bölgelerde görülmesi ihtimal dahilinde olan bir kuraklık durumu var. Daha önce de dediğim gibi Azor'un batı bölgelere uzaması sonucu yüksek basınç değerleri, düşük yağış oranları, sisli puslu günler görülmesi ihtimal dahilindedir fakat o tip günlerin 2007'deki gibi bütün kış aylarını yiyip bitirmesi imkansıza yakındır.
Polar sistemler bekliyoruz dedik. Azor'un konumuna bağlı olarak o kutuptaki kuvvetli salınım potansiyeline sahip soğutların biryerlere ineceğini tahmin etmekteyiz dedik (Bkz: Kutup Buzulundaki Pozitif) Peki neresi ne kadar şanslı?
Bu sorunun cevabı hayli zor. Hatta şuan cevabı yok bile denebilir. Bu konuda beklemek her ne kadar daha iyi olsa da heryerin şansı eşit denilebilir. Deli Azor'un işine kalmış artık orası.
Ao ve Nao beklentileri ise genel olarak hafif pozitif yönünde. İşte 2007 ihtimali ve Batı Avrupa buradan kaybediyor. 2007'den önce kuvvetli pozitif anormali beklenirken, Batı Avrupa'nın sağlam bir kış geçirmesi için Ao ve Nao'nun negatif seviyede seyretmesi gerekmektedir. Bu durumda ikisi da hayli uzak ihtimallerdir.
Kısaca şunu diyebiliriz ki bu kış tek sorun yağış olacak Batı Bölgeler adına. Soğukta bir sıkıntı beklenmiyor. Eğer extrem arıyorsak da bakacağımız tek şey Azor yb'sinin indireceği polar ataklar olacaktır. Kutup buzu ile ilgili açıklamamdan önce, eğer doğru basınç yerleşimleri olursa 2004'ten daha mutlu edici olur diyor ve mevsimsel tahminimi sonlandırıyorum. Ama daha bitmedi. Tahmine tam hakim olmanız için aşağıdaki yazıyı da okumanızı şiddetle tavsiye ederim.

Bundan önce size açıkladığım tezimin kanıtlarını iyice sunacağım bu sefer.

Ben, Önümüzdeki kıştan önce kutup buzu anormalisinin aşırı pozitif olması gereği, pozitif durumlara bir açıklama getirmek için uğraştım ve kendi açıklamamı bir nebze de olsa ortaya çıkardım. Birkaç hafta önce belirttiğim kutup buzu anormalisi ile kış arasındaki bağlantı olayını herkes okumuştur umarım. Okumadıysanız da hemen alıntı yaparak paylaşayım...

"Bu olay hayli karışık. Fakat benim de bu olayla ilgili bir fikrim, bir düşüncem var açıkçası.
Öncelikle şunu belirtmeliyim ki, küçük negatif veya küçük pozitif durumlarında (+1 ile -1 arasındaki değişimlerde) yurdumuzdaki kış aylarına doğrudan bir etkisi olmadığını rahatça görebiliyoruz. Mesela anormalinin pozitife kaçtığı 1992 yılında güzel bir kış geçirmiş yurdumuz, anormalinin negatife indiği 2002 yılında da kışımız güzel sayılır. Bu durumda çelişki durumu ortaya çıkıyor. 1985 gibi bir efsaneyi pozitif anormalide yaşarken, 1987 gibi bir efsaneyi de negatif anormalide geçirmişiz. Bu da demek oluyor ki bu indekste aşırıya kaçmayan oluşumlar ülkemize doğrudan bir etki yaşatmıyor.
Gelelim aşırıya kaçan durumlara. Aşırıya kaçan, yani -1'in altına veya +1'in üstüne çıkan değerler diyagrama göre son 23 yılda sadece 2 tane. 2007 ve 2013.
Ana konumuz şu ki; Ben bu değerlerin yanlış yorumlandığını düşünüyorum. 1987'deki kutup buzu durumunu bir sonraki yıla oranla değerlendirmek en doğrusudur diye düşünüyorum ben. Yani 1986'ya bakmak gerekir önce. 2014 yılı değerlendirmesi için de 2013 buz durumuna bakmak doğrudur. Bu ındeksi çoğu kişi şu şekilde yorumladı, "1987'de anormali hafif negatif, bu durumda 1987 yılı efsane oldu. Fakat 2013 yılında anormali aşırı pozitif, 2014 yılı efsane olmaz" Umarım siz de buradaki çelişkiyi anlamışsınızdır. "1987'de anormali hafif negatif bu durumda 1987 yılı efsane yılı oldu" gibi bir cümleden sonra şu cümleyle devam edilmeliydi "2013 yılında anormali aşırı pozitif ve 2013 yılı efsane olmadı". Doğru olan değerlendirme bu değil midir? Şüphesiz budur.
Böylece 2014 yılı için nasıl 2013'ü göz önünde bulunduruyorsak, 1987'yi değerlendirmek için de 1986'ya bakmak gerekmekte.
Kutup soğukları ne kadar kuvvetli olursa olası polar atakların da o kadar kuvvetli olacağını biliyoruz. Şunu da biliyoruz ki 1987 efsanesi bir polar atak. 1987 yılındaki kutup anormalisi pozitif, bu durumda 1987 yılında kutuptan o derece kuvvetli bir salınımın çıkması bana göre normal.
Peki neden 1996 ve 94 yıllarındaki kuvvetli pozitiflerden sonra 97 ve 95 yıllarında efsaneler inmedi. Cevap basit. Uygun olmayan basınç yerleşimleri.
Bu durumda son olarak 2013 yılındaki kutup gücünün hat safhada olduğu buna göre 2014 yılında kuvvetli polar atakların görülebileceği hepimizin önünde olan bir gerçek. Uygun basınç koşulları bizim tek engelimiz. Bu engeli de Batı Avrupa'da çok kuvvetli olacak bir Azor beklentisiyle aşıyoruz. Şansımız yaver giderse kuvvetli bir poları hatta efsane niteliğindeki bir poları 2014 yılında Azor sayesinde alacağımızı düşünmekteyim.
Umarım değerlendirmem size yardımcı olmuştur.
Bu olaya mevsimsel tahminimde çok daha ayrıntılı ve kafa karışıklığını önlemek için daha basit değineceğim

Siberianist"

O zamanki yazım, biraz heyecanlı, biraz hızlı bir görünüme sahipti. Anlaşılmamış olabilir. Ben de hem biraz daha araştırma yaptım, hem de daha anlaşılabilir ve sakin bir yazı hazırladım...

Öncelikle konunun önemli olduğunu bilmenizi isterim tabii ki. Aslında kışlar ile bu verileri karşılaştırdığımızda pek de bir bağlantı kuramıyoruz, önemli olan dikkatli bakmak ve kutup buzunun nasıl sistemlere yol açacağını, basınç sistemlerini nasıl etkileyeceğini çözmek.

Yukarıdaki eski yazımda da belirtmiştim ki, 2014 için nasıl 2013 verilerini inceliyorsak, 1987 için de 1986 verilerini incelemeliyiz. İşte bu fikir bu yazının temelini oluşturmakta.
Efsane kışların kutup buzu anormalisine değil, efsane yılından önceki yıla bakmamız gerekiyor sağlıklı bir değerlendirme için.
Yazıdaki temel düşünce de şu ;
"Bir yıl içerisinde kutup buzu pozitif anormali ile gelişirse, gelecek yıl kutu

Konuyu yoruma açmayı unutmuşum dostlar İstediğiniz soruyu buyrun sorun, istediğiniz yorumu buyrun yapın

Bölgelere yarama durumu sistemlere bağlıdır ve birçok etken vardır Şimdilik sadece polar atakların geleceğini tahmin edebiliriz