Benimde merak ettiğim Kahramanmaraş depreminden sonra özellikle Hatay ve Mersin kıyılarını etkileyen tsunaminin kaynağının belirlenmesi hakkında sonunda en açıklayıcı bulduğum bir makale yayımlandı.
6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş depremlerinden sonra Doğu Akdeniz'de küçük ölçeklide olsa bir tsunami meydana gelmişti. Bu meydana gelen Tsunaminin oluşma mekanizmasını saptayabilmek ve bölgede gelecekte olabilecek olası tsunami olaylarının oluşma mekanizmalarını önceden anlamak için bilimsel olarak araştırmalara/çalışmalara başlanmıştı. 20 Ekim 2023 tarihinde tsunaminin kaynağının belirlenmesi hakkında bir makale yayımlandı. Bu makaleyi kısaca açıklayacak olursam:
Tsunaminin tam olarak nasıl meydana geldiği bilinemiyordu: Yani şöyle açıklayabilirim bu tsunaminin meydana geliş sebebi için iki olasılık öne sürülüyordu.:
1) Sismik kabuk deformasyonunun denize yayılması
2) Denizaltı heyelanı
(Bu ihtimali 3. ihtimal olarak sayarsak; Depremin ilk haftalarında depremin ve tsunaminin olduğu gün yani 6 Şubat günü Doğu Akdeniz'de kıyı çökmesi ile birlikte saatte 60 km'yi aşan rüzgarlar nedeniyle tsunaminin değil sadece denizin taştığını olarak söylenmişti.)
Haritada Mavi Üçgenler ile gösterilenler ve yanında Arsuz, Erdemli, Taşucu istasyonları gelgit ölçer kayıtlarının olduğu yani tsunamiyi tespit eden istasyonlardır.
2. ve 4. Haritalarda ise Kırmızı dikey kesik çizgiler depremin zamanını, Mavi oklar ise Tsunaminin vardığı zamanı göstermektedir.
1. Haritayı açıklayacak olursam; 1. haritada LS1-LS2-LS3-LS4-LS5-LS6 gibi alanlar gösterilmiş burada belirtmek istenen durum: Land Slide (LS) yani denizaltı heyelan olan bölgenin hangi yerde daha yüksek ihtimalle geldiğini belirlemek. Bunun için bu harita yapıldıktan sonra tek tek tsunami simülasyonları üzerinde deneme yapılıyor. Sonrasında hangi bölgede gelen denizaltı heyelanının istasyonlardan gelen verilerle karşılaştırıması yapılıyor. Bu sonuca göre de denizaltı heyelanının gelmesi en olası yer ise LS3 bölgesi çıkıyor. 1. Haritada bu LS3 bölgesi sağ üstte gözüküyor. 2. Haritada daha ayrıntılı bir şekilde LS3 bölgesine bakıyoruz. LS3 bölgesine baktığımız zamanda depremin merkez üssüne yaklaşık 90 km uzaklıkta olan LS3 bölgesi dik bir yamaçta denizaltı heyelanı meydana geldiği tahmin ediliyor. Böylece Hatay ve Mersin kıyılarını etkileye tsunaminin kaynağı çok büyük ihtimalle bulunmuş oluyor. Ayrıca şunu da belirtmek istiyorum: Bu makalede sadece istasyonlardan alınan dalga formu analizlerine ve sayısal modellemeye dayanmaktadır ve deniz tabanının jeolojik haritalaması ile doğrulanmamıştır.
Peki "Neden en başta yazdığım 1. ihtimal yani Tsunaminin kaynağının sismik kabuk deformasyonu olduğu göz ardı edildi?" bu durumu da kısaca açıklayacak olursam;
Çünkü yapılan deprem kaynağına bağlı tsunami simülasyonlarında yine Mw 7.8 büyüklüğündeki depremde çok daha küçük bir tsunami meydana gelmesi gerekiyordu. Bu yüzden kabuk deformasyonu ihtimali göz ardı ediliyor.
Sonuç olarak:
6 Şubat 2023 Doğu Akdeniz tsunamisinin, Kahramanmaraş depreminin (Mw 7.8) merkez üssünün 90 km içinde tetiklediği bir denizaltı heyelanı tarafından üretildiği tahmin edilmektedir.
Denizaltı heyelanı, Hatay, Arsuz'a yaklaşık 50 km uzaklıkta deniz tabanının dik bir yamacında yer almaktadır. Denizaltı heyelanının yaklaşık 16 km uzunluğunda ve 4.0 km genişliğinde bir deniz tabanı deformasyonuna neden olduğu tahmin edilmektedir.
Makale linki:
